Het Plantin-Moretus Museum is de enige nog bestaande drukkerij en uitgeverij ter wereld die dateert uit de Renaissance en Barok. Het museum is gelegen in Antwerpen, één van de drie belangrijkste centra van de vroege Europese drukkunst, en wordt in de geschiedenis terecht geassocieerd met de uitvinding en verspreiding van de typografie. De naam verwijst naar de grootste drukker-uitgever uit de tweede helft van de 16e eeuw – Christophe Plantin en zijn schoonzoon, Jan Moretus I. Het Plantin-Moretus Museum staat op de UNESCO Werelderfgoedlijst (UNESCO World Heritage List: Plantin-Moretus House-Workshops-Museum Complex) en biedt een unieke getuigenis over geschiedenis en werk van wat rond het einde van de 16de eeuw de meest productieve drukkerij en uitgeverij in Europa was. Het bezit ondermeer een grote verzameling oude drukapparatuur, een uitgebreide bibliotheek en archieven en kunstwerken van onschatbare waarde. Het is tevens de thuishaven van de oudste drukpersen ter wereld.

iGuana werd belast met verschillende digitaliseringsprojecten van zeldzame, kwetsbare en waardevolle boeken uit de kostbare collectie van het Plantin-Moretus Museum (het eerste project werd meer dan 10 jaar geleden uitgevoerd). Dit omvatte ook het scannen van museumboeken voor de World Digital Library (WDL is een project van de Amerikaanse Library of Congress, uitgevoerd met de steun van UNESCO). We hebben voor het museum intussen een grote verscheidenheid aan kostbare boeken gescand, waaronder unieke, fragiele originelen uit de 15e en 16e eeuw. De gedigitaliseerde boeken kunnen nu eenvoudig worden geraadpleegd door onderzoekers, deskundigen en het grote publiek zonder dat daartoe de kostbare originelen gemanipuleerd moeten worden.

Behoud van onschatbare boeken in digitaal geheugen

Het digitaliseren van oude boeken met historische en culturele waarde is een delicaat, manueel proces dat specifieke kennis en vaardigheden vereist. Zorgvuldige omgang met de meestal fragiele originelen en het bekomen van een zuivere behoudskwaliteit zijn van het allergrootste belang. Daarom werden de boeken uit de Plantin-Moretus-collectie gedigitaliseerd door experts van de iGuana ScanFactory; ervaren specialisten in het digitaliseren van cultureel erfgoed en van boeken.

Er waren boeken te scannen in een verscheidenheid aan unieke vormen en grootten, inclusief zeer dikke volumes op ansichtkaartformaat. Deze werden gedigitaliseerd met behulp van zeer gespecialiseerde boekscanners met V-vormige boekenhouders en een ultramodern 80-megapixel camerasysteem (80 megapixels komen overeen met 80 miljoen pixels). Een speciaal ontworpen V-vormige boekenwieg, glasplaat en drukregeling zorgden ervoor dat de delicate bindingen, pagina’s en hoezen van de boeken op geen enkele manier werden aangetast of beschadigd. Alle originelen die naar onze scanfaciliteit werden getransporteerd, werden beschermd met speciaal zuurvrij papier en bubbelfolie. Ze werden voor de ganse duur van het scanproject bewaard in een veilige, brandvrije omgeving en werden handmatig door onze specialisten gescand. Daarbij werden de boeken door onze deskundingen nooit met de blote hand aangeraakt, maar enkel met speciale handschoenen aan.

Alle scans zijn gemaakt in een ‘open boek’-formaat met een zwarte rand rondom elk beeld. Mooie boekomslagen met complex ontwerp werden ook gefotografeerd, om het uiterlijk, het gevoel en de vorm van het origineel te behouden, om gescande afbeeldingen zo realistisch mogelijk weer te geven en ervoor te zorgen dat er geen informatie verloren gaat. Deze ogenschijnlijk kleine details spelen een belangrijke rol in alle projecten die betrekking hebben op de digitalisering van oude en waardevolle boeken, waarbij het uiterlijk en het gevoel van het origineel net zo belangrijk zijn in het uiteindelijke digitale beeld als de beeldkwaliteit. Het gebruik van een Phase One-camerasysteem in combinatie met koud licht (geen UV / IR-straling) en instelling van kleurdoelen en kalibratieapparatuur in lijn met de Metamorfoze-standaard, dragen bij tot een consistente beeldkwaliteit zonder op enige manier afbreuk te doen aan de kwaliteit van het beeld en de originelen. Aan het einde van elk scanproject werden de digitale afbeeldingen afgeleverd en werden alle gescande boeken met uiterste zorg teruggebracht naar het museum.

We hopen op een succesvolle verderzetting van onze samenwerking met het Plantin-Moretus Museum om hun unieke boekencollectie in digitaal geheugen te bewaren voor de toekomstige generaties.